Taşikardi, kelime anlamı olarak hızlı kalp demektir. Yetişkin bir bireyde istirahat halindeki normal kalp hızı dakikada 60-100 atımdır. Kalp hızının dinlenme halinde 100 atım/dakika üzerine çıkmasına taşikardi denir. Taşikardi her zaman ritim bozukluğu anlamına gelmez. Farklı durum ve şartlarda kalp hızının tepkisel olarak yükseldiği ancak kalp ritminin normal olduğu durumları da içerir.
Taşikardi, kimi zaman bir kalp hastalığı belirtisiyken, kimi zaman kalp dışı sorunlar nedeniyle veya sonucunda da ortaya çıkabilir. Fiziksel aktivite veya emosyonel stres gibi durumlarda kalp hızının artması da taşikardi olarak isimlendirilir. Ancak bu durumlarda kalpte ritim bozukluğu yoktur, fizyolojik olan bu durum için normal kalp ritminin hızlanması anlamına gelen sinüs taşikardisi terimi kullanılır. Sindirimi zor gıda alımı, sigara, alkol, aşırı çay, kahve veya diğer kafeinli içecekleri tüketmek, bazı ilaçların kullanımı sinüs taşikardisine neden olabilir. Bu tür taşikardiler, nedenin ortadan kalkmasıyla kaybolur. Sinüs taşikardisi, ateşli hastalıklar, kansızlık, tiroit bezinin aşırı çalışması, şeker düşmesi gibi kalp kaynaklı olmayan bazı hastalık durumlarında da görülebilir.
Taşikardi durumunda, kalp atımlarının rahatsız edici olarak hissedilmesi şeklinde tanımlanabilen, çarpıntı şikâyeti ortaya çıkar. Eşlik edebilecek diğer şikayetler arasında, baş dönmesi, baygınlık veya sersemlik hissi, altta yatan kalp hastalığına bağlı olarak nefes darlığı, göğüs ağrısı ve bayılma sayılabilir. Çarpıntı bazen kalp hızının normal olduğu ancak kalp atımlarının çok kuvvetli olarak hissedildiği durumlarda veya taşikardi olmaksızın düzensiz kalp atımlarının olduğu durumlarda da hissedilebilir.
Bazı taşikardi tipleri altta yatan belirli kalp hastalıkları varlığında ortaya çıkar. Kalp yetmezliği, kalp kapak hastalıkları, koroner arter hastalığı, kalp kası hastalıkları, bazı doğumsal kalp hastalıkları taşikardiye neden olabilir. Bu hastalıklarda taşikardiye sebep olan kalp ritim bozukluklarının birçok farklı tipi vardır. Bazı taşikardiler basit önlemler ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir. Bazı taşikardi tipleri ise kalp içinde pıhtı oluşumuna eğilim yaratarak inmeye sebebiyet verebilir, kalbin etkili bir şekilde kasılmasına engel olarak kalp yetersizliği bulgularını ortaya çıkarıp, bayılma ve ani ölüm gibi son derece kötü sonuçlara sebep olabilir. Bu nedenle çarpıntı şikayeti olan bir kişide taşikardi varlığı ve tipini belirlemek çok önemlidir.
(EKG) Elektrokardiyografi
Kalbin elektriksel uyarılmasıyla ilgili bir kayıt oluşturur. Kişinin koluna, göğsünün üzerine, bacaklarına elektrotlar yerleştirilir. Bu şekilde alınan kayıt EKG cihazı aracılığıyla bir kağıda yazdırılır. Özellikle çarpıntı şikayeti varlığında alınan EKG kaydı çok kıymetlidir. Kalp atım hızı, düzeni, elektriksel aktivitenin kalbin normal uyarı çıkaran düğümcüğünden çıkıp çıkmadığı, aritmi varsa ne tip bir aritmi olduğu kardiyoloji hekimi tarafından yorumlanır.
Holter Monitorizasyonu
Taşikardilerin tanısında en sık kullanılan yönemdir. Çarpıntı şikayeti genellikle devamlı olmayıp belirli aralıklarla olabildiği ve şikayetin olmadığı bir anda çekilen EKG normal olabileceğinden, 24 veya 48 saat boyunca kalp ritminin kaydedilmesine imkan sağlayan Holter cihazları taşikardi atakları yakalanabilir. Hastanın göğsüne yapıştırılan elektrotlar, kablolar ile Holter cihazına bağlanır. Kişinin belinde taşıyabileceği kadar küçük olan bu cihaz günlük aktiviteleri kısıtlamaz. Aksine aritminin ortaya çıkabilmesi için kişinin her zamanki aktivitelerine devam etmesi istenir. Süre sonunda cihazın hafızasına kaydedilen tüm veriler bir bilgisayar aracılığıyla kardiyoloji hekimi tarafından değerlendirilir, gün içinde herhangi bir zamanda gelişmiş olan taşikardi varsa tespit edilir, süresi ve tipi rapor edilir.
Hadise Kaydedici
Bu cihaz, kalp aktivitesini bir haftadan birkaç haftaya kadar izlemeye yöneliktir. Cihaz tüm gün hastanın üzerinde kalır fakat sürekli kayıt almaz, şikayet anında kişinin cihazın üzerindeki düğmeye basarak kaydı etkinleştirmesi gerekir. Bu sayede daha nadir aralıklarla olan taşikardilerin tespit edilmesine fırsat tanır.
(EKO) Ekokardiyografi
Kalp ultrasonu olarak bilinen ekokardiyografi taşikardiye sebep olabilecek altta yatan bir yapısal kalp hastalığı olup olmadığını belirlemek için taşikardilerin yönetiminde çok gereklidir. Kalp büyümesi, kalp kası kalınlaşması, kapak hastalıkları, kalp delikleri, kalp kasılma gücünde zayıflama gibi taşikardi nedeni olabilecek sebeplerin ortaya konmasını sağlar.
Elektrofizyolojik Çalışma
Taşikardiye neden olan ritim bozukluğunun çeşidinin ve kalp içinde kaynaklandığı odağın bulunması için uygulanan girişimsel bir tanı yöntemidir. Bu konuda deneyimli bir merkezde, deneyimli bir kardiyolog tarafından uygulanması gereklidir. Kasık bölgesindeki, bazen de boyundaki büyük toplar damarlar aracılığıyla kalbin belirli özellikteki bölgelerine kateterler yerleştirilir. Bu kateterler aracılığıyla taşikardinin kalbin hangi bölgesinden kaynaklandığı, ne tip bir taşikardi olduğu tespit edilir. Bu yolla konulan tanıya göre, belirlenen taşikardinin, ablasyon adı verilen yöntemle yakılması sağlanarak tedavi yoluna da gidilebilir.
Tedavi
Taşikardi tedavisi, hastanın genel sağlık durumu, taşikardinin türü, altta yatan nedenler ve semptomların ciddiyeti göz önünde bulundurularak kişiye özel olarak planlanır. Tedavide ilk adım, taşikardiye sebep olan düzeltilebilir bir neden varsa bunun ortadan kaldırılmasıdır. Kansızlık, tiroit bezi hormon düzensizlikleri, ateşli hastalıklar, kaygı bozuklukları gibi durumlar saptanırsa düzeltilmelidir.
Tedavide amaç, kalp hızını kontrol altına almak, taşikardiyi tetikleyen faktörleri yönetmek, taşikardi ortaya çıkarsa durdurmak, tekrarlamasını ve olası komplikasyonları önlemektir.
-Yaşam tarzı değişiklikleri tedavinin önemli bir parçasıdır.
-Stres yönetimi, kalp sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir.
-Kafein ve nikotin gibi uyarıcı maddelerden kaçınmak kalp hızını kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
-Düzenli fiziksel aktivite de kalp ve damar sağlığını koruyarak yardımcı olur.
-Bazı taşikardiler vagal manevralar denilen öksürme, ıkınma gibi hareketlerle durabilir.
İlaç tedavisi, taşikardi kontrolünde sık olarak kullanılan bir yöntemdir. Kalp hızını yavaşlatan, ritim bozukluğunun gelişmesini önleyen veya geliştiği zaman çok yüksek kalp hızlarına engel olan ilaçlar tavsiye edilebilir.
Bazı durumlarda, elektriksel yöntemlerle taşikardiye neden olan aritmi düzeltilebilir. Kardiyoversiyon olarak adlandırılan, kalbe anlık elektrik akımı verilmesi olarak tanımlanabilen bu işlem daha çok acil durumlarda uygulanır.
Bazı taşikardiler elektrofizyolojik çalışma ve kateter ablasyonu yöntemiyle kalıcı olarak tedavi edilebilir. Bu işlemde, kalpteki anormal elektriksel yollar tespit edilir ve bu yollar radyofrekans veya dondurma yöntemleriyle yakılarak taşikardiye yol açan elektriksel odaklar ortadan kaldırılır.