Demans ya da bunama, kişinin entelektüel ve sosyal yeteneklerinin, günlük fonksiyonlarını etkileyecek şekilde ilerleyici bir kaybıdır. Demans, esas olarak yaşlı kişilerde bulunur. Yaş artıkça hastalığın görülme sıklığı da artmaktadır. Demans aslında bir sendrom olarak kabul edilir. Çünkü pek çok sebep bu duruma yol açabilir. Ancak demansın en sık nedeni Alzheimer Hastalığıdır ve tüm demans olgularının yarısından fazlasını oluşturur. İkinci sırada, vasküler (damarsal) demans denilen, beyni besleyen kan miktarının azalmasına neden olan büyük veya çok sayıda küçük inmeler ve damar tıkanıklıkları sonucunda gelişen demans türüdür. Bu inmeler sonucunda kişinin düşünme, sağduyu, hatırlama ve iletişim kurma gibi yetilerinde bozulma ortaya çıkar. Demansın diğer nedenleri arasında, sifiliz, AIDS, metabolik hastalıklar, Creutzfeldt-Jacob hastalığı, Lewy cisimcikli demans, Down sendromu, Huntington hastalığı, Parkinson hastalığı, Frontotemporal demans gibi durumlar bulunmaktadır. Travma ve normal basınçlı hidrosefali gibi durumlar da sayılabilir. Depresyon bazen demansı taklit edebilir.

Alzheimer Hastalığı

Demansın en sık nedeni olan Alzheimer Hastalığı; erişkinlerde, tüm ırklarda ve her türlü eğitimsel, ekonomik altyapıda görülmektedir. Bellek kaybının yanı sıra, günlük sosyal aktiviteler ve mesleki durumları bozan bir hastalıktır. Ayrıca kişilik, davranış ve duygulanım değişiklikleri de görülebilir. Alzheimer Hastalığının belirtileri kısaca şu şekilde sıralanabilir.

1. Günlük yaşam aktivitelerini etkileyen bellek kaybı
2. Günlük yaşam aktivitelerini yapmada güçlük
3. Kelime bulmada güçlük
4. Zaman ve mekan karmaşası
5. Yargı ve karara varmada güçlük
6. Sık kullanılan eşyaların yerlerini değiştirme
7. Ruh hali ya da davranışlarda değişim
8. Kişilik değişimleri
9. Sorumluluktan kaçınma

Alzheimer Hastalığı olan kişilerde bellek problemleri ve kognitif yıkım (düşünme ve nedenselleştirmede güçlük) vardır. Bu kişiler sonunda tek başlarına yaşamayı başaramaz hale gelirler. Konfüzyon, karar vermekte güçlük çekme, kelime bulmakta güçlük çekme, düşüncelerini tamamlamada zorlanma gibi sıkıntılar yaşarlar. Kimi hastalarda kişilik ve davranış değişiklikleri görülebilir. Bazıları evden çıkıp kaybolabilirler. Gece ve gündüzü ayırt edemedikleri için gece yarısı kalkıp giyinip evden dışarı çıkmak isteyebilirler. Görme, tat alma ve koku almada kayıpları olabilir.

Bu sıkıntılar sadece Alzheimer Hastalığı için değil aynı zamanda hastanın yakınları ve sevdikleri için de oldukça güçtür. Alzheimer hastası ile ilgilenen kişilerin kaynaklara ihtiyaçları vardır ve üstesinden gelmeleri gereken zorluklar konusunda yapılabilecek şeyler olduğu yönünde ikna edilmeleri gerekmektedir.

Alzheimer Hastalığının tedavisinde Asetil Kolin Esteraz İnhibitörleri denilen bir grup ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar sinir hücreleri arasındaki iletimi sağlayan Asetil Kolin denilen maddenin miktarını artırmaktadır. Bu donepezil, rivastigmin ve galantamin isminde etkin maddelerinden birini içeren ilaçlardır. Ayrıca orta ve ileri Alzheimer Hastalığı da kullanılan Memantin isminde bir ilaç daha kullanılmaktadır. Bu ilaçlar daha çok sempromatik yani şikayetleri azaltıcı ilaçlardır. Ne yazık ki henüz hastalığı ortadan kaldıran ve ilerlemesini durduran bir ilaç yoktur. Ancak bu konuda yoğun çalışmalar devam etmektedir.