Pnömoni (Zatürre), akciğerlerin iltihaplanması durumudur ve genellikle bakteriler, virüsler ya da mantar enfeksiyonları nedeniyle ortaya çıkar. Pnömoni günümüzde her yaştan insanı etkileyen “küresel’’ bir sağlık sorunudur. Özellikle yaşlılar, çocuklar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve kronik hastalıkları olan kişiler için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Pnömoninin en sık görülen şikayetleri şunlardır:
-Öksürük
-Ateş
-Göğüs Ağrısı
-Nefes Darlığı
-Titreme ve Üşüme
-Yorgunluk ve Halsizlik
-Baş Ağrısı
-Kas Ağrıları
Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı, pnömoni riskini artırabilir ve pnömoni hastalığının şiddetini etkileyebilir. Sigara, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve akciğerlerin enfeksiyonlara karşı savunma yeteneğini azaltabilir. Bu, pnömoni gibi enfeksiyonların gelişme riskini artırır. Sigara dumanı, akciğerlerin doğal koruyucu mekanizmalarını bozar. Bu, patojenlerin akciğerlere kolayca yerleşmesine ve enfeksiyonlara neden olmasına neden olabilir. Sigara kullanımı, Kronik Bronşit ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) gibi kronik akciğer hastalıklarına yol açabilir. Bu durumlar, pnömoni gelişme riskini artırabilir ve pnömoninin seyrini kötüleştirebilir. Sigara içen bireylerde pnömoni genellikle daha şiddetli seyreder ve iyileşme süreci daha uzun olabilir. Ayrıca, pnömoni tedavisinde kullanılan bazı ilaçların etkisi sigara nedeniyle azalabilir. Sigara içmeyen ancak sigara dumanına maruz kalan kişiler de pnömoni riskine maruz kalabilir. Özellikle çocuklar ve yaşlılar bu riskten etkilenebilir.
Elektronik sigara, sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı ile gelişen pnömoni gibi doğrudan pnömoni sebebi iken ayrıca içinde yağlı kimyasallar, aromalar, toksinler nedeni ile de yağ zatürresidir. Enfeksiyon ile oluşan zatürreden farklı olarak etkeni mikrop değil akciğere e-sigara içinde giren yağ asitleridir. Elektronik sigaraların içinde bulunan yağlı kimyasallar akciğer dokusunda iltihabi süreci uyarmaktadır.
İnfluenza enfeksiyonu çocuklarda, yaşlılarda ve eşlik eden kronik hastalığı olanlarda pnömoniyle komplike olabilir. 65 yaşın üzerindekilerde influenza ile ilişkili ölümler sekonder bakteriyel pnömoniler ve kalp yetmezliğine bağlıdır. Aşı, Eylül, Ekim, Kasım aylarında yapılmalıdır. Bu dönemde hastanede yatırılarak tedavi edilen TKP hastaları, influenza aşısı yapılarak taburcu edilmelidirler. 65 yaşın üstünde bir bireyin pnömoniden korunması için yapması gerekenler nedir diye sorduğumuzda; Öncelikle aşılanmaları gerekir. Streptococcus pneumoniae, pnömoninin en yaygın nedenidir. Özellikle yaşlılarda pnömokok aşısı yaptırmak önemlidir. Her yıl mevsimsel grip aşısı olmak, influenza virüsüne bağlı gelişebilecek pnömonilerden korunmak için gereklidir. COVID-19 da pnömoniye neden olabileceği için, bu aşı da önem taşır. Aşılama dışında, virüs ve bakterilerin yayılmasını engellemek için ellerin düzenli olarak yıkanması gerekir. Kalabalık ve kapalı alanlarda maske takmak, solunum yolu patojenlerinden korunmanıza yardımcı olabilir. Sigara akciğerlerin savunma mekanizmasını zayıflatır ve pnömoni riskini artırır. Sigara kullanıyor ise bırakmak çok yararlı olacaktır. Aşırı alkol tüketimi bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırabilir. Ayrıca, bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak için yeterli miktarda vitamin ve mineral içeren bir diyet ile dengeli beslenme çok önemlidir. Vücudun savunma mekanizmasını güçlendirmek için düzenli fiziksel aktivite yapmak yararlıdır. Bağışıklık sisteminin güçlü kalması için iyi bir uyku düzenine sahip olunması gerekir.. Şeker hastalığı, KOAH, kalp hastalıkları gibi kronik hastalıklar pnömoni riskini artırır. Kronik hastalıkları kontrol altında tutmak pnömoni riskini azaltacaktır.
Özellikle immün yetmezliği olan kişilerde, pnömonilerin etkenleri genellikle daha nadir patojenler veya fırsatçı enfeksiyonlar (örneğin, mantar ve bazı virüsler) olabilir. Bu hastalarda enfeksiyonlar genellikle daha ağır seyreder ve tedavi süreci daha karmaşık olabilir. Bu nedenle, erken teşhis ve uygun tedavi stratejileri hayati önem taşır.
Sonuç olarak 21. Yüzyıl da bile pnömoni (zatürre) tehlikeli ve öldürücü bir hastalıktır.