Akciğer Zarında Sıvı Birikmesi (Plevra Efüzyonu, Plörezi)

Plevra (akciğer zarı), akciğer ve göğüs boşluğunu örten bir zardır. Akciğer dış yüzünü ve göğüs duvarı iç yüzünü saran bu zar arasında kalan boşlukta sıvı birikmesine plörezi denir.

Solunum sistemine ait verem, akciğer veya akciğer zarının kanseri, akciğer embolisi(akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması), zatürre, sarkoidoz, akciğer absesi gibi birçok hastalık plöreziye neden olur. Ülkemizde görülme sıklığı yüksek olan 
verem, plörezinin en sık nedenidir. 

Genç yaş grubunda ülkemiz gibi tüberküloz (verem) sıklığının fazla olduğu ülkelerde en sık plörezi nedeni tüberkülozdur. İleri yaş grubu hastalarda plörezinin en sık nedeni akciğer kanseridir. Bakteri ve virüslerin neden olduğu zatürrede hastalığın komplikasyonu olarak plörezi gelişebilir. Akciğer embolisi, asbest ve bazı minerallerle karşılaşma, göğüs travmaları plöreziye neden olan diğer solunum sistemi hastalıklarıdır.

Solunum sistemi dışında, kalp yetersizliği, böbrek yetersizliği, guatr hastalıkları, bazı ilaçların kullanılması, diğer organ kanserlerinin yayılımı (meme, over kanserleri vs.), karaciğer hastalıkları, bazı bağ dokusu hastalıkları (romatoid artrit vs.), by-pass operasyonları sonrası, Ailevi Akdeniz ateşi, radyoterapi uygulama sonrası gibi nedenlerle de plörezi gelişebilir.

BELİRTİLERİ: Nefes darlığı, göğüs ağrısı (batıcı tarzda), kuru öksürük, ateş, titreme görülür. Sıvının az olduğu durumlarda iki iltihaplı zarın birbirine sürtünmesi ile nefes alıp vermekle artan şiddetli ağrı olur. Sıvının artmasıyla birlikte ağrı azalır. Artan sıvının akciğerlere basınç yapmasına bağlı olarak mevcut nefes darlığı artar. Öksürük, ateş, titreme bu yakınmalara eşlik edebilir.

TANI: Hastanın muayenesinde sıvının olduğu tarafta solunum sesleri duyulmaz. İlk tanısal tetkik akciğer grafisinin çekilmesidir. Sıvının az olduğu durumlarda akciğer ultrasonografisi ve bilgisayarlı akciğer tomografisi ile daha detaylı bilgi alınabilir. 

Grafi görüldükten sonra sıvının rengini görmek, tanıya yönelik inceleme yaptırılmak amacıyla, bir enjektör yardımı ile göğüs duvarından girilerek plevra boşluğunda biriken sıvıdan örnek alınır. Bu işleme torasentez denir. Bu işlem ayrıca, sıvının çok olmasına bağlı olarak nefes darlığı fazla olan hastalarda hastayı rahatlatmak amacıyla sıvının boşaltılması için de yapılır. Sıvının laboratuar özellikleri görüldükten sonra tanıya varmak amacıyla kapalı plevra biyopsisi yapılır. Plevra biyopsisi, lokal anestezi ile göğüs duvarından özel bir iğne ile girilerek plevradan parça alınmasıdır. 

Alınan materyal bakteriyoloji ve patoloji laboratuarlarına gönderilerek incelenir. Bu biyopsi ile her zaman kesin sonuç alınmayabilir. Bu durumda torakotomi ile açık plevra biyopsisi veya torakoskopik biyopsi yapılır. 

Tüm tanısal yöntemlere rağmen plevra sıvısına neden olan hastalığın tanısına, olguların % 20’inde ulaşılamaz. Bu hastaların klinik ve radyolojik olarak takip edilmesi gerekir.

TEDAVİ: Plöreziye neden olan hastalığa yönelik tedaviler önerilir.