Karpal Tünel Sendromu
Elimizin en büyük siniri olan median sinir, parmaklara doğru seyri sırasında el bileği seviyesinde karpal tünel adıyla bilinen anatomik yapı içersinde yüksek basınçlara maruz kalabilmektedir. Bu basınç sağlıklı insanlarda el bilek hareketleri ile en fazla 30 mmHg’ya çıkarken karpal tünel sendromu (KTS) tanısı almış insanlarda 110 mmHg’yı bulabilmektedir.Bu yükselen basınç zamanla parmaklarımızın hissinde ve başparmak hareketlerinde azalmaya, hatta tamamen kayba neden olabilecek median sinir hasarına yol açabilmektedir.
Karpal tünel el bileğinin ön yüzünde, avuç içinin tabanında yer alan, bilek kemiklerince çatısı oluşturulmuş, transvers karpal ligament denen kalınca bir bağ ile tabanı oluşturulan, içinden 9 tane tendon ve median sinirin geçtiği iki ucu açık tünel benzeri bir yapıdır.
Tedavisiz bırakıldığında elde kalıcı hasarlar meydana getirebilen, 20 kişide 1 görülen ve 45-60 yaş bayanlarda daha sık ortaya çıkan Karpal tünel sendrom belirtilerine ve nedenlerine bir göz atalım.
Şikayetler; median sinirin duyusunu aldığı özellikle başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının orta parmağa bakan yarısında görülür ve karıncalanma, uyuşma, yanma benzeri hisler şeklindedir.
Daha az olarak el bileğinde ağrı ve kavrama gücünde azalma gibi şikayetler de tariflenebilir.
Karpal tünel sendromun sebepleri ise çoğu zaman bilinmemekle birlikte obezite, doğum kontrol hapları, guatr, artritler (eklem ihtahaplanmaları), diyabet, bozulmuş şeker intoleransı ve travma suçlu bulunan sebeplerdendir.
Aynı zamanda kapalı bir ortam olan karpal tünel içinde yer kaplayan yada dışarıdan baskı yapan yağ bezeleri, eklem kistleri ve damarsal anomaliler gibi nedenler de median sinirin baskı altında kalmasına ve karpal tünel sendromuna yol açabilir.
İlişkili durumlar;
El bileğinden geçen tendonlarda ödeme sebep olan Romatoid Artrit,
Hipotiroidi seyrinde vücutta gelişen miksödem sonucu el bileğinden geçen tendonlarda ve Median sinirin dış katmanlarında biriken mukopolisakkaritler,
Gebelikte hormonal değişikliklere bağlı olarak (kanda yüksek progesteron seviyesi) tendon kılıflarında sıvı birikmesine bağlı şişlikler,
El bileğinde geçirilmiş kemik kırıkları,
Vücutta sıvı birikimine neden olan tıbbı durumlar; kronik böbrek yetmezliği, kronik kalp yetmezliği, kortizon kullanımı,
Tekrarlayan ve zorlayıcı el bilek hareketleri,
El bileğindeki kemiklerin ve tendonların büyümesine ve median sinirin sıkışmasına sebep olan, büyüme hormonunun aşırı salgılandığı akromegali hastalığı,olarak sayılabilir.
Her ne kadar hastanın şikayetleri ve muayene bulguları hekimin Karpal tünel sendrom tanısı koymasına yeterli olsa da tanıyı desteklemek için kullanılan testler vardır.
Tanıyı kesinleştirmek için çoğu el cerrahı; semptomları, daha önce değindiğimiz klinik bulguları ve elektrofizyolojik testleri (EMG) kombine etmektedir.
Elektrofizyolojik testler ; Elektromyografi ve sinir iletim hızı çalışmaları olup median sinirdeki bir fonksiyon bozukluğunu ve sinir iletim hızını diğer sinirlerle kıyaslayarak sayısal olarak ortaya koyabilmektedir.
Phallen Manevrası
Doktor hastanın elini içe doğru 90 derece büker ve semptomların başlaması birkaç dakika içinde başlaması beklenir.
Tinel Bulgusu
Doktor parmağının ucu ile el bileğinin ön yüzüne hafifçe vurur ve sinirin duyusunu aldığı bölgelerde karıncalanma hissi oluşması beklenir.
Durkan Testi
Avuç içinde sinirin üzerine yaklaşık 30 saniye boyunca sıkıca bastırılır ve şikayetlerin alevlenmesi beklenir
Hastalığı Nasıl Önleyebiliriz ?
Çalışma hayatında el bileğini tekrarlayan baskılara karşı korumak, bilgisayar kullanımı sırasında mouse pad kullanmak, uygun aralıklarla mola vermek, bilgisayar klavyesinin alternatiflerini kullanmak (dijital kalem, ses tanıyan yazılımlar) faydalı olabilir. Ayrıca; omega 3 yağ asidinden zengin beslenmenin Karpal tünel sendrom gelişmini önlediği yönünde yayınlar bunmaktadır. Vücudumuzdaki sinirler için son derece gerekli bir vitamin olan B vitaminini kullanmanın ise bu sendromu önlemede ve tedavisinde maalesef ispatlanmış bir faydası yoktur.
TEDAVİ
Kabul edilmiş tedavi seçenekleri genel olarak; ağızdan alınan yada el bileğine enjekte edilen steroidler, el bileğini sabitleyen bileklikler (splint), transvers karpal ligamentin cerrahi olarak gevşetilmesi olarak sıralanabilir.
Ultrason tedavisi, yoga, lazer uygulaması, B vitamini ve egzersiz terapilerinin faydalı olduğunu ispatlayan yayınlar mevcut değildir.
Bileklik-Splint tedavisi
Kullanımı pek rahat olmasa da 1993 yılında Amerikan Nöroloji Akademisi hafif düzeydeki Karpal tünel sendrom tedavisinde splint önermiştir. Çoğu uzman ise artık hafif KTS varlığında hastaların anti inflamatuar özellikteki ağrı kesicileri ve beraberinde geceleri mutlaka splint kullanmasını, hatta mümkünse el bileğine yük bindiren aktivite sırasında da kullanmasını önermektedir.
Steroid Tedavisi
Geçici çözüm sağlayan ve uzun süreli kullanımı sonrası yan etkilerin görülebildiği bu tedavi çoğunlukla diğer tedavilerin uygun olmadığı durumlarda kullanılmaktadır. Genellikle karpal tünel içine enjekte edilir.
Cerrahi Tedavi
İlerlemiş KTS olgularında kalıcı ve kesin tedavi seçeneği olarak görülmektedir.
Lokal yada bölgesel anestezi uygulanarak kısa sürede yapılabilen işlem sırasında karpal tünelin tabanını oluşturan Transvers karpal ligament gevşetilmektedir ve tünelde rahatlama sağlanmaktadır.
Şikayetlerinden hangi tedavi seçeneği ile kurtulmuş olursa olsun, bir kısım hastada çok az da olsa sinir hasarı kalabilmektedir. Yine hangi tedavi seçeneği uygulanmış olursa olsun alkol kullanımı ve hastanın zihinsel durumu tedavi sonuçlarının mükemmel olmasını engellemektedir.