"Kolit" kalın bağırsakta yangısal (iltihabi) bir durumun bulunduğunu gösteren tıbbi bir terimdir. Pek çok şekli vardır. Bazıları ülseratif kolit veya Crohn hastalığında olduğu gibi bağırsaklarda ciddi zedelenme ile birliktedir. Bazıları ise spastik kolitte (hassas bağırsak sendromu) olduğu gibi herhangi bir bağırsak yaralanması olmadan da gelişebilir.
KOLİT Nedenleri:
• Bulaşıcı (mikrobik sebepli) kolit
• Hemorajik kolit (ilaç alerjisi)
• Mikroskobik kolit (kollagenöz kolit vb..)
• İskemik kolit (bağırsak damar hastalığı kaynaklı)
• Radyasyon koliti (başka hastalıklar nedeniyle uygulanan radyoterapiye bağlı
SPASTİK KOLİT; Kalın bağırsağın iltihaplanması halini anlatan kolit tanımı içerisine giren hastaların en az yarısı, spastik kolit (irritabl kolit) de denilen gerçekte bir iltihabi durumun söz konusu olmadığı fonksiyonel bu hastalığı tanımlar. Polikliniklere müracaat eden her 10 hastadan birinde müracaat sebebi bu hastalık, yani "spastik kolit"tir. IBS de denilen bu hastalıkta bilinen bir organik sebep yoktur. Stres veya duygusal gerilimin yüksek düzeyde olduğu dönemlerde ortaya çıkar veya artar. Başta karın ağrısı olmak üzere ishal ve kabızlık gibi dışkılama alışkanlığındaki değişiklikler ile seyreder. Bu ve benzeri pek çok belirti ile tanımlanan bir çeşit bağırsağın kasılma-gevşeme ritmi bozukluğu hastalığıdır. Karında şişlik, ağrı, kramp ve gaz, kolitlerde en sık görülen ve hastayı yıpratan sorunlardır. Sık sık tekrarlayan şişkinlik ve gaz atakları, karın ağrıları hastanın konforunu bozar. Bu ataklar hele bir de ishal veya kabızlık gibi bağırsak değişiklikleri ile beraberse, keyfinizin kaçmaması mümkün değildir. Kolit hastalarının yaşadıkları sorunlar çoğu kez tekrarlayıcı ve uzun süreli olduğundan bıktırıcıdır.
Hasta şikayetlerinin özelikleri:
• Aşağıdaki üç özelikten ikisinin karın ağrısı ve rahatsızlık hissi ile birlikteliği durumunun son üç ayda her ayın en az 3 günü veya daha uzun süre görülmesi
• Ağrının dışkılama ile azalması veya kaybolması
• Ağrının ortaya çıkışının dışkılama sıklığı (azalma ya da artma) ile ilişkili olması
• Ağrının ortaya çıkışının dışkının şekli ve görünümü ile ilişkili olması
Hastalığın tanısı başka organik hastalığın olmadığı gösterildiğinde kesinleşir.
Hastalık barsak hastalığı olduğu halde şu tablolar hastalığa eşlik edebilir:
• Güçsüzlük, halsizlik
• Sırt ağrısı
• Baş ağrısı
• Gece idrara çıkma, acil idrar ihtiyacı ve idrarın tam boşalmama hissi
• Ağrılı cinsel ilişki
Şişkinlik önemli belirtilerdendir. Özelikleri:
• Hastaların çoğunda (%96) vardır.
• Kadınlarda en önde gelen belirtidir.
• Sabah rahattır, akşama doğru ve özellikle yemeklerle artar.
• Birçok hastada aslında oluşan toplam gaz normal miktarda (600 ml) olduğu halde gazın oluşturduğu rahatsızlık vardır.
• Gazın olası nedenleri hava yutma, barsak flora bakterilerinin artmış faaliyeti ve bağırsakta gaz emiliminin azalmasıdır.
İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIĞI: Bu grubun 2 hastalığı Ülseratif Kolit ve Crohn hastalığıdır.
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı ile ilişkili kolitlerin belirtileri çoğu kez birbirine benzer: İştah azalması, kilo kaybı, dışkıda kan, karında ağrı ve kramp, kronik ishal, bazen kilo kaybının da eşlik ettiği ateş en önemli yakınmalardır. Ülseratif kolitte kanama ve ishal ön planda iken, Crohn'da karın ağrısı belirgindir.
Stres: Stresin, atakları ortaya çıkarabileceği gibi belirtileri şiddetlendirebilir. Bazen kalıtımsal bir zemin de eşlik edebilmektedir. Bazı araştırmalarda, bakteri veya virüslerin bağışıklık sisteminde oluşan problemlerde etkili olabileceğini düşündüren kanıtlar elde edilmiştir. Her iki hastalığın da gelişmiş toplumlarda ve şehirlerde yaşayanlarda sık görülmesi, bazı çevresel faktörlerin özellikle beslenmenin etkili olabileceğini düşündürmektedir.
Eğer bağırsak alışkanlıklarınızda 7-10 günden daha uzun süren değişimler varsa, karın ağrısı, kanama, ishal gibi işaretler basit önlemlerle ortadan kalkmıyorsa, özelikle ateş, kilo kaybı ve iştahsızlık da söz konusuysa, sorunun ülseratif kolit veya Crohn gibi ciddi bir yangısal ve uzun sürecek hastalıkla ilişkili olabileceği aklınızda olsun. Fazla bekleyemeyin, doktorunuza müracaat edin.
Teşhis ve tedavi için size en doğru yanıtları bir gastroenteroloji uzmanı verecektir. Bu uzman kan tahlilleri, endoskopik incelemeler (kolonoskopi) ve radyolojik tetkikler yaparak hastalığınıza kesin teşhisi koyacak, tedavi ve beslenme planınızda uymanız gerekenleri size açıklayacaktır.
Kolonoskopi günümüzde bu konuda deneyimli belli merkezlerde uygulanan sedasyon (bilinçli uyutma) yöntemi ile son derece konforlu bir işlemdir.